«Самұрық-Энерго» АҚ 2024-2025 жылдардың күзгі - қысқы кезеңінде электрмен және жылумен жабдықтауды үздіксіз қамтамасыз етті және жылу беру маусымын сәтті аяқтады. Осы кезеңде компанияның жылу электр станциялары (ЖЭС) 18,6 млрд кВт•сағ электр энергиясын өндірді, ал босатылған жылу энергиясының көлемі 4,4 млн Гкал құрады. Энергетикалық холдингтің станциялары бүкіл жылу беру маусымы бойынша жылу берудің температуралық кестелерін сақтай отырып, штаттық режимде жұмыс істеді.
2024-2025 жж. КҚК барысында Екібастұз 1-МАЭС-те қуаттылығы 500 МВт №1 энергия блогы пайдалануға берілді, бұл станцияның жалпы белгіленген қуатын 4000 МВт-ға дейін арттырды. Осылайша, станция соңғы 30 жылда алғаш рет сегіз блокты жұмыс режиміне көшті.
Ағымдағы жылыту маусымында 2023-2024 жылдардағы ұқсас кезеңмен салыстырғанда Самұрық-Энерго станцияларында электр энергиясын өндіру көлемі 4%-ға ұлғайды. Көрсеткіштер технологиялық бұзушылықтар санының айтарлықтай төмендеуінің арқасында өсті, бұл жабдықтарды жөндеу, жаңғырту және пайдалану мәдениетін жақсарту бойынша жүргізіліп жатқан іс-шаралардың нәтижелілігін көрсетеді.
Атап айтқанда, өткен жылдың маусым айында «Самұрық-Энерго» АҚ-ға сенімгерлік басқаруға берілген Екібастұз ЖЭО-да энергетикалық қазандықтар мен қосалқы жабдықтардың бір бөлігін уақтылы жөндеу күзгі-қысқы кезеңде станцияның сенімді және тұрақты жұмыс істеуін қамтамасыз етті.
Алматы 1-ЖЭО, 2-ЖЭО және 3-ЖЭО-лар да жылу беру маусымын ойдағыдай аяқтап, Алматы қаласы мен Алматы облысының тұтынушыларын электр және жылу энергиясымен үздіксіз қамтамасыз етті.
Жылу беру маусымының аяқталуымен Самұрық-Энерго станциялары келесі күзгі-қысқы кезеңге жедел дайындыққа кірісті. Энергия объектілерінде қызу жөндеу жұмыстары басталды. Ағымдағы жылы негізгі жабдықтың 105 бірлігіне 114 жөндеу жүргізу жоспарланған. Жөндеу науқаны бекітілген кестеге сәйкес жүзеге асырылады және Самұрық-Энергоның барлық станциялары алдағы жылу беру маусымына дайын болады.
«Богатырь Көмір» ЖШС өндірісті жаңғырту бағытын жалғастыруда. Бұл жолы кәсіпорынның техникалық паркі 180 тонна жүк көтеретін 5 самосвалмен толықтырылды.
«Жұмысшы кәсіптер жылы» пайдалануға берілетін жаңа техника біздің қызметкерлеріміздің еңбек жағдайларын жақсартуға және өндірістік процестердің тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұл компания үшін ғана емес, Қазақстанның барлық көмір өнеркәсібі үшін де қосылған маңызды үлес», - деп атап өтті кәсіпорынның бас директоры Қайрат Рғайбек.
Жаңа техниканы Технологиялық көлік басқармасының 20 тәжірибелі және білікті жүргізушілері басқаратын болады. Солардың бірі - экипаж бригадирі Нұрғали Шайзадинов көрсетілген сенім мен жоғары нәтижелерге қол жеткізуге дайындық үшін алғысын білдірді. Жаңа самосвалдар аршу жұмыстарына тартылады.
«Самрук-Энерго» АҚ қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету бағытында ауқымды жұмыстарды жалғастыруда.
Компанияның еншілес ұйымдарында ауысым алдындағы медициналық тексерулерді өткізу үдерісі автоматтандырылған. Бұл нәтижелерді кәсіпорынның қауіпсіздік жүйелерімен нақты уақыт режимінде біріктіруге мүмкіндік берді. Жаппай медициналық тексеру өте қысқа мерзімде – бір қызметкерге шамамен 1 минут ішінде өткізіледі.
Сондай-ақ еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында кәсіпорындар камералары бар «ақылды каскалар» мен бейнежетондар сатып алды. Бұл қызметкерлердің қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтауын бақылауға көмектеседі.
Компаниялар тобында ескі қауіпсіздік белбеулерін заманауи бес нүктелі белбеулерге кезең-кезеңімен ауыстыру жұмыстары жүргізілуде. Сонымен қатар, «Богатырь Көмір» ЖШС-нің карьерлік самосвал жүргізушілерін бақылау мақсатында «Антиұйқы» жүйесі енгізілуде. Ол жүргізушінің жағдайына, оның ішінде шаршауына байланысты жол-көлік оқиғаларының алдын алуға арналған.
Сондай-ақ кәсіпорындарда жөндеу және қалпына келтіру жұмыстары кезінде персоналдың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін LOTO жүйесі енгізілуде. Бұл жүйе технологиялық тораптарды бұғаттау және ескерту белгілерін орналастыру арқылы жабдықтың кездейсоқ іске қосылуына жол бермейді.
Болат Жәмішевтің төрағалығымен өткен «Самұрық-Қазына» АҚ Қоғамдық кеңесінің отырысында «Самұрық-Энерго» АҚ қызметінің қорытындылары тыңдалды.
Отырысқа Қордың, «Самұрық-Энерго» АҚ-ның басшылығы, ҚР Парламентінің депутаттары, сарапшылар мен қоғам қайраткерлері қатысты.
«Самұрық-Энерго» АҚ – Қазақстандағы аса ірі көпсалалы энергетикалық холдинг. Компания құрылымында көмір өндіруден бастап электр энергиясын өткізуге дейін электр энергиясын өндірудің толық тізбегі қамтылған «Самұрық-Энерго» АҚ-ның Қазақстандағы белгіленген қуаттағы үлесі – 32%, ал көмір өндірудегі үлесі – 42%. Самұрық-Энергоның құрамына 25 еншілес ұйым кіреді, онда жалпы саны шамамен 20 мың қызметкер жұмыс істейді.
«Самұрық-Энерго» АҚ Басқарма Төрағасы Қайрат Мақсұтовкомпанияның 2024 жылда атқарған жұмысының нәтижелерімен таныстырды. Ол Самұрық-Энерго компаниялар тобы өткен жылы электр энергиясын өндіру бойынша қойылған міндеттерді жоспардан асыра орындағанын атап өтті. Атап айтқанда, 2024 жылы «Самұрық-Энерго» еншілес ұйымдары 39,7 млрд кВт/сағ электр энергиясын өндірген, бұл – жылдық жоспардың 102%-ын құрайды және 2023 жылғы нақты көрсеткіштен жоғары. 2025 жылы бұл көрсеткішті 40,9 млрд кВт/сағ-қа дейін ұлғайту жоспарлануда.
Сондай-ақ, өткен жылы жөндеу жұмыстары толық көлемде орындалған, бұл жылыту маусымын табысты өткізуге мүмкіндік берді. Сонымен қатар 2024 жылдың соңында Екібастұз 1-МАЭС-тің 1-энергия блогы пайдалануға берілді. Соның нәтижесінде станцияның қуаты 4000 МВт-ға жетті және алғаш рет соңғы 30 жылда 8 блокты режимде жұмыс істеді.
«Самұрық-Энерго» басшысы еліміздің энергетикалық инфрақұрылымын дамытуға, энергетикалық қауіпсіздікті және экономикалық өсімді қамтамасыз етуге бағытталған ірі инвестициялық жобалар туралы да айтты. 2032 жылға дейін Компания 14,3 ГВт жаңа қуат көздерін іске қосуды жоспарлап отыр. Бұл – республика бойынша жаңа генерация енгізу жоспарының 55%-ын құрайды.
Баяндама тыңдалғаннан кейін Қоғамдық кеңес мүшелері баяндамашыларға бірқатар сұрақтар қойып, оларға егжей-тегжейлі толық жауап алды.
Соңғы бес жылда алғаш рет есептік кезеңнің бірінші тоқсаны бойынша жарақаттану деңгейі нөлге тең болғаны – маңызды жетістіктердің бірі болды. Бұл нәтижеге өндірістегі қауіпсіздік талаптарын сақтау жолында барлық қызметкерлер мен кәсіпорын басшыларының бірлескен жұмысының арқасында қол жеткізілді.
Солай бола тұрса да, кеңес барысында қосымша назар аударуды қажет ететін бірқатар маңызды мәселелер де көтерілді. Атап айтқанда, көлік қауіпсіздігі және қызметкерлердің денсаулығының кенеттен нашарлау жағдайлары жиілеп кеткені ерекше назарда болды. Осыған байланысты «Самұрық-Энерго» АҚ Басқарма Төрағасы Қайрат Мақсұтов еншілес және тәуелді ұйымдарда еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша нақты тапсырмалар берді.
Сонымен қатар, Қоғамның бірқатар еншілес компанияларындағы жағымды өзгерістер де атап өтілді. 2024 жылдың қорытындысы бойынша өндірістік қауіпсіздік саласындағы елеулі жетістіктері үшін Мойнақ және Шардара су электр станциялары «Самұрық-Энерго» АҚ Басқарма Төрағасының Құрмет грамотасымен марапатталды, ал «Өндірістік қауіпсіздік саласындағы ең үздік кәсіпорын» аталымы бойынша жеңімпаз кубогы «Алатау Жарық Компаниясы» АҚ-ға табысталды.
Премьер-министр Павлодар облысына жұмыс сапары барысында Президенттің энергетика саласына қатысты тапсырмаларының орындалу барысын тексерді. Олжас Бектенов Екібастұзда ГРЭС-1-ді жаңғырту нәтижелерімен, таза көмір технологиясын пайдалана отырып, ГРЭС-2-ні реконструкциялау және ГРЭС-3 стансасы құрылысы жобаларын жүзеге асырудың басталуымен танысты. Мұнда экономиканың өсіп келе жатқан қажеттіліктері, жаңа өндіріс орындарын іске қосу және белсенді цифрландыру аясында саланы дамыту мәселелері бойынша республикалық кеңес өтті.
Болат Нұржанов атындағы ГРЭС-1 және ГРЭС-2 құрамына кіретін Екібастұз энергия торабы нысандарының жалпы белгіленген қуаты 5 мың МВт-қа жетеді, бұл Екібастұзды электр энергиясын өндіруде стратегиялық маңызды орталыққа айналдырады. Жалпы, Павлодар облысы республикадағы электр энергиясының 40%-дан астамын өндіреді. ГРЭС-1-ді жаңғырту аясында өткен жылдың желтоқсан айында қуаты 540 МВт болатын №1 энергоблок қалпына келтіріліп, пайдалануға берілді. 2026-2028 жылдары отынмен қамтамасыз ету жүйелерін реконструкциялау және жаңа түтін мұржасын салу жоспарланып отыр. Сонымен қатар процестерді автоматтандыру, шығарындыларды бақылау және қандай да бір оқыс оқиғалардың алдын алу бойынша баяндама жасалды.
Премьер-министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен энергетиканы дамыту мәселелері жөніндегі республикалық кеңесте саланың негізгі бағыттары, оның ішінде жаңа қуат көздерін іске қосу, инфрақұрылымды жаңғырту, Батыс аймақтың электр желілерін еліміздің Бірыңғай электр энергетикалық жүйесімен біріктіру, энергия тиімділігін арттыру және басқа да мәселелер қаралды. Энергетика министрі Ерлан Ақкенженов, өнеркәсіп және құрылыс министрі Ерсайын Нағаспаев, «Самұрық-Энерго» АҚ және «KEGOC» АҚ компаниялары басшылығы, сондай-ақ бірқатар өңір әкімдері баяндама жасады.
Қазақстанда 227 электр стансасы жұмыс істейді. Станса жабдықтарының орташа тозу деңгейі 56%-ға жетеді. Өткен жылдың қорытындысы бойынша электр энергиясын өндіру көлемі 4%-ға өсті. Жаңа қуат көздерін іске қосу қолданыстағы стансаларды жаңғырту және жаңа генерациялайтын қондырғылар салу есебінен болжануда. Энергетика министрі Ерлан Ақкенженов өткен жылы 771 МВт жаңа қуат көзі, оның ішінде Екібастұз ГРЭС-1-дегі №1 блок қалпына келтірілгенін, Атырау ЖЭО-дағы №6 турбина, Жезқазған қаласындағы ЖЭО-да №8 қазандық ауыстырылғанын, сондай-ақ жалпы қуаты 163 МВт баламалы энергетика жобалары іске қосылғанын айтты. Генерациялайтын қондырғыларды жаңғыртуға, кеңейтуге, реконструкциялауға және жаңарту бойынша жалпы қуаты шамамен 2 ГВт болатын 14 инвестициялық келісім жасалды. Биыл 621 МВт, 2026 жылы – 2,6 ГВт іске қосу жоспарланған. Экономиканың электр энергиясына деген қажеттілігін өтеу үшін 2029 жылға дейін 68 жоба жүзеге асырылады. Жалпы, 2035 жылға дейін жалпы қуаты 4,2 ГВт қолданыстағы стансаларды жаңғырту, реконструкциялау және кеңейту жоспарланып отыр.
Сонымен қатар Ақтөбе, Батыс, Сарыбай жүйеаралық электр желілері KEGOC филиалдарының 220-500 кВ әуе желісін реконструкциялау жобасы аяқталды, оның шеңберінде нормативтік пайдалану мерзіміне жеткен жалпы ұзындығы 2 мың шақырымды құрайтын қолданыстағы 24 электр беру желісіне жөндеу жүргізілді. Сондай-ақ Алматы ЖЭО-2 және ЖЭО-3-ті жаңғырту жұмыстарының барысы туралы айтылды.
Өнеркәсіп және құрылыс министрі Ерсайын Нағаспаев еліміздің ірі кәсіпорындарымен экономиканың энергия сыйымдылығын және энергия тұтынуды төмендету бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы баяндады. Іске асырылған бірқатар жоба аталды. «КарЦемент» кәсіпорнындағы сорғы жабдықтарын жаңғырту электр энергиясының үлестік шығынын 15,4%-ға төмендетуге мүмкіндік берді. Қазақстан электролиз зауыты электролизерлер мен оқшауланған электр қазандықтарын күрделі жөндеуден өткізіп, электр энергиясын тұтынуды 4,5%-ға азайтты. Ақтөбе мыс компаниясы газ поршенді қондырғылар жұмысын оңтайландыру және отын қоспасын беруді реттеу арқылы электр энергиясының шығынын 2%-ға қысқартты. Сондай-ақ бюджеттік сектордың энергия тұтынуына мониторинг жүргізілуде. Цифрландыру шеңберінде Мемлекеттік энергетикалық тізілім энергия үнемдеу саласындағы Бірыңғай ақпараттық жүйеге трансформациялануда.
«Президент энергетиканы өзін-өзі қамтамасыз ететін әрі бәсекеге қабілетті ел құрудың негізгі бағыттарының бірі ретінде атады. Бұл табысты цифрландыру мен жасанды интеллектіні кеңінен енгізу – оған тікелей тәуелді болатын жаңа әлемдегі тұрақты ілгерілеудің негізгі факторы. Бұл жерде Мемлекет басшысы атап өткендей, Қазақстанда орасан зор мүмкіндіктер бар. Сонымен қатар жоспарланған жобалардың уақтылы орындалмауы экономиканың дамуын тежейді. Мұндай жағдайға жол беруге болмайды. Біз белсенді түрде жұмыс істеуіміз керек. Бірқатар ірі жоба қазірдің өзінде электр қуатын қажет етіп отыр», — деді Олжас Бектенов.
Маңызды жобалар қатарында Семей, Өскемен және Көкшетау қалаларында заманауи көмір станцияларын іске қосу, Екібастұз қаласындағы заманауи ГРЭС-3 станциясының құрылысы атап өтілді.
Кеңес соңында бірқатар тапсырма берілді. Биыл KEGOC Батыс аймақтың электр желілерін БЭЖ-бен біріктіру үшін құрылыс-монтаждау жұмыстарын бастауы қажет, жұмыс 2027 жылы аяқталуы тиіс. Аталған жоба тұтынушыларды электрмен жабдықтау сенімділігін арттырады. Премьер-министр көмір химиясын дамытуға баса назар аударып, жоғары өңделген өнім өндіру үшін көмірді өңдеудің инновациялық технологиясын белсенді пайдалануды тапсырды.
«Qazaq Green Power» PLC бас директоры Айдан Қасымбеков және China Energy Overseas Investment Co., Ltd. инвестициялық бағыты жөніндегі директоры Ван Сяньмэй ірі инвестициялық жоба – Түркістан облысында күн электр станциясын салу үшін құрылтай құжаттарына қол қойды. Салтанатты рәсімге «Самұрық-Энерго» АҚ Басқарма Төрағасы Қайрат Мақсұтов және China Energy Басқарма Төрағасы Лин Сяодан қатысты.
300 МВт болатын күн электр станциясының құрылысы 2025 жылдың қыркүйегінде басталып, 2026 жылдың соңында пайдалануға берілмек. Жобаны іске асыру Қазақстанның жаңартылатын энергетикасын дамытуға елеулі үлес қосып, өңірдің энергетикалық қауіпсіздігін арттырады және декарбонизация жөніндегі ұлттық мақсаттарға қол жеткізуге ықпал ететін болады.
Самұрық-Энергода табиғаттың жаңаруы мен Жаңа жылдың басталуы мерекеленетін, күн мен түн теңелетін Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мейрамына арналған мерекелік іс-шара өтті. Мереке құрметіне компания қызметкерлері ұлттық киімдерін киіп, ұлттық стильдегі әшекейлерін тақты. Залда ою-өрнектермен және дәстүрлі сәндік заттармен безендірілген мерекелік киіз үй орнатылды.
«Самұрық-Энерго» АҚ Басқарма Төрағасы Қайрат Мақсұтов ұжым қызметкерлерін Ұлыстың ұлы күнімен құттықтап, Наурыз мейрамының рухани жаңғырудың, қазақ мәдениеті мен халық дәстүрлері ұлылығының символы ретіндегі маңыздылығын атап өтті.
Мерекеде ұлттық салт - тұсаукесерді өткізу ерекше сән-салтанатпен өтті. Самұрық-Энерго басшысы Қайрат Мақсұтов қазақтың ежелгі әдет-ғұрпы бойынша ұжым қызметкерінің бір жасар сәбиінің тұсауын кесіп, бүлдіршінге ұзақ та бақытты ғұмыр тіледі.
Мереке ұлттық әндерге және билерге жалғасты. Қызметкерлер үшін қазақтың әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлеріне арналған қызықты конкурс ұйымдастырылды, шара барлық қатысушыларға көтеріңкі көңіл-күй сыйлады.
Мереке соңы ұлттық спорт күніне орайластырылған тоғызқұмалақ пен асық атудан шеберлік сыныбына ұласты.
«Самұрық-Энерго» АҚ Басқарма Төрағасы Қайрат Мақсұтов пен China Energy Басқарма Төрағасы Лин Сяодан жаңартылатын энергия көздері (ЖЭК) саласындағы бірлескен жобаларды іске асыруды талқылады. Атап айтқанда, Түркістан облысында күн электр станциясын (300 МВт) және Қарағанды облысында жел станциясын (500 МВт) салу жобалары қаралды.
Тараптар жобаларды іске асыру бағытында жүргізілген елеулі шараларды атап өтіп, күн электр станциясын салу бойынша жобалау компаниясын құру мәселесіне тоқталды. Кездесуде жобалау құжаттарын келісу мәселелері де талқыланды: Жобаларды одан әрі іске асыру үшін қажетті инвестициялар туралы келісім (СоИ) және электр энергиясын сатып алу шарты (РРА-келісімшарт).
Түркістан облысында энергия жинақтау жүйесі бар күн станциясын салу жобасына ерекше назар аударылды. Қазіргі уақытта жобалау-іздестіру жұмыстарының аяқталуы күтілуде және 2025 жылдың қыркүйегінде 2026 жылдың соңында пайдалануға берілетін объектінің құрылысын бастау жоспарланып отыр.
Кездесу соңында тараптар бірлескен жобаларды табысты іске асыруға және жаңартылатын энергия көздері саласындағы стратегиялық әріптестікті одан әрі дамытуға ниет білдірді.
"Самұрық-Энерго" АҚ қызметкерлері Ұлттық киім күні өздерінің күнделікті офистік киімдерін ұлттық нақыштағы киімдерге ауыстырды. Бұл – дәстүрге деген құрмет қана емес, сонымен бірге ұжымдағы бірлік пен мерекеге берік негіз болды.
Мерекелік күн ұжымды өзінің мән-мағынасымен ұйытып, командалық рухты нығайтуға, мәдени мұраны дәріптеуге үлкен бастама болды.
Жедел деректер бойынша 2025 жылдың 2 айында (қаңтар-ақпан) «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобының электр энергиясын өндіру көлемі 7972 млн кВт.сағ құрады, бұл 2024 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 5% - ға артық.
Сондай-ақ, электр желілік, электр қуатын өткізумен айналысатын компанияның электр энергиясын беру және сату көлемі өткен жылдың ұқсас кезеңіне қарағанда сәйкесінше 16% және 23% - ға өсті. Электр энергиясын беру көлемінің ұлғаюы шағын және орта бизнестің дамуымен, Алматы қаласы мен Алматы облысының жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарының қуаттылығының артуымен байланысты болып отыр.
«Богатырь Көмір» ЖШС-нан көмір тиеу де ұлғайды. 2025 жылдың екі айында тұтынушыларға соңғы 10 жылдағы көмірдің рекордтық мөлшері - 8 454 мың тонна сатылды. Өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда көмір жөнелтілімінің өсуі 8% құрады.
